Δευτέρα 22 Νοεμβρίου 2010

Η Ιρλανδία στον μηχανισμό στήριξης


Στην Αυγή, 23 Νοεμβρίου 2010 (στη στήλη Συναντήσεις)

Η Ιρλανδία στον μηχανισμό στήριξης

TOY ΣΠΥΡΟΥ ΛΑΠΑΤΣΙΩΡΑ

Το ότι η Ιρλανδία θα προσέφευγε στον μηχανισμό στήριξης, που έχει στήσει η Ε.Ε. με τη συμμετοχή του ΔΝΤ, ήταν αναμενόμενο. Για λόγους χώρου, θα αρκεστώ να θυμηθούμε ορισμένα στοιχεία που συνοδεύουν αυτές τις εξελίξεις.
Καταρχάς, να υπενθυμίσουμε ότι τα στελέχη του ΔΝΤ υποστήριζαν τον Ιούλιο του 2010, ότι μετά την κρίση του 2008, όπου απώλεσε το 15% του ΑΕΠ, “η Ιρλανδική οικονομία έχει τώρα σταθεροποιηθεί και έχει επιστρέψει η μεγέθυνση”. Αυτό επειδή η Ιρλανδική κυβέρνηση “ήταν η πρώτη που πήρε σοβαρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής, με την εισαγωγή φόρων εισοδήματος, αξιοσημείωτων μειώσεων στις δαπάνες του δημόσιου τομέα και των κοινωνικών παροχών. Αυτή η έγκαιρη αντίδραση βοήθησε να επιστρέψει η εμπιστοσύνη και μία ισχυρή εξαγωγική επίδοση έχει ανορθώσει τις προοπτικές για μεγέθυνση”. (http://www.imf.org/external/pubs/ft/survey/so/2010/car071410a.htm).
Το φυσιολογικό ερώτημα που ανακύπτει είναι, πώς μετά από αυτούς τους διθυράμβους, μόλις πριν τέσσερις μήνες, βρέθηκε στην αγκαλιά του ίδιου μηχανισμού που μας έχει εισάγει η κυβέρνηση Παπανδρέου; Ο οποίος υπόσχεται, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να έχει πετύχει το 2013 ό,τι διαπιστωνόταν και στην Ιρλανδία του Ιουλίου;
Μία διαπίστωση που εύκολα εξάγεται είναι ότι οι πολιτικές που ακολουθούνται, πανευρωπαϊκά, και επιδιώκουν να αποκαταστήσουν τον «δημοσιονομικό εκτροχιασμό», μάλλον δεν έχουν ως κύριο αντικείμενο την κρίση. Απλά στηρίζονται στην αρχή: θα κάνουμε ό,τι θέλαμε να κάνουμε, δηλαδή τις αναγκαίες «μεταρρυθμίσεις», και η κρίση, πού θα πάει, θα περάσει. Πρόκειται για μια σκέψη που, μεταξύ άλλων, εξέφρασε με τον καλύτερο τρόπο ο κ. Τρισέ στα τέλη του 2009: ο καπιταλισμός έχει κρίσεις αλλά μετά από κάθε κρίση ανακάμπτει. Αντί να την πολεμήσουμε ας αρκεστούμε να κάνουμε αυτά τα οποία διασφαλίζουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά μας.
Να το πούμε με άλλα λόγια. Μας λένε ότι η κρίση οφείλεται στην «ιδιαιτερότητα» της Ελλάδας και θα έπρεπε να κάνουμε ό,τι έκανε και η Ιρλανδία. Όταν όλες οι χώρες εκφράζοντας μία «ιδιαιτερότητα» καταλήγουν στον μηχανισμό στήριξης, μήπως αυτό που μας αφορά κατά κύριο λόγο δεν είναι κάποια ιδιαιτερότητα αλλά οι συνέπειες της παγκόσμιας κρίσης του 2008 και οι νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες αυτών που μας κυβερνάνε;
Το δεύτερο που πρέπει να θυμηθούμε είναι το «κούρεμα χρέους», στο οποίο προέβη η Ιρλανδική τράπεζα Anglo Irish Bank στις αρχές του μήνα. Κάλεσε τους κατόχους ομολόγων της τράπεζας να αποδεχτούν μείωση της τάξης του 80% στην αξία τους. Προφανώς, ήταν μια εξέλιξη η οποία συνέβαλε στην προσφυγή της Ιρλανδίας στον μηχανισμό στήριξης, όπως και εν συνόλω τα προβλήματα του τραπεζικού της τομέα –κοινά, σε μικρότερη έκταση ίσως, σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, σηματοδοτεί μάλλον μια αρχή για το ζήτημα της επαναδιαπραγμάτευσης χρέους συνολικά στην Ευρώπη. Το αίτημα μίας ρύθμισης, λόγω της δυναμικής των χρεών και της διάρθρωσης/λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών (ας θυμηθούμε τις προτάσεις τις Deutsche Bank για κούρεμα του ελληνικού χρέους κατά 50% στις αρχές του 201) έχει αρχίσει εδώ και καιρό μάλλον να συνειδητοποιείται ως αναγκαίο από τις ηγεμονικές τάξεις στην Ευρώπη –αρκεί «να μην ανακόψει τη διάθεση για μεταρρυθμίσεις», όπως δήλωσε και ο κ. Παπακωνσταντίνου και φυσικά να συνδυαστεί με τα κατάλληλα «Μνημόνια» 2,3,4,...,15...
Το τελευταίο που αξίζει να θυμηθούμε. Η Ιρλανδία προτεινόταν ως το οικονομικό υπόδειγμα, από στελέχη της τρέχουσας και της απερχόμενης κυβέρνησης, που πρέπει να μιμηθούμε στην αποδόμηση του κράτους πρόνοιας, στις φοροαπαλλαγές, στους χαμηλούς φόρους για τις επιχειρήσεις (12,5%) και σε ό,τι συνοδεύει αυτό το «πακέτο» για να λύσουμε το «πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας». Τώρα υπάρχει μία εκκωφαντική σιωπή γύρω από την «υγεία» του υποδείγματος, παρόλο που εξακολουθεί να είναι μία «ανταγωνιστική» οικονομία με όρους εξωτερικού εμπορίου. Αλλά για την σιωπή δεν πρέπει να απορούμε πολύ: ασκούν τις πολιτικές που ακολούθησε όλα αυτά τα χρόνια η Ιρλανδία, ξεμπερδεύοντας με τις απαράδεκτες αξιώσεις των μισθωτών, των συνταξιούχων, τα κράτη πρόνοιας και τα δημόσια-συλλογικά αγαθά, και μας τις διαφημίζουν φωναχτά ως λύση για την «ανταγωνιστικότητα», την «ανάκαμψη» και άλλα ωραία περιτυλίγματα.